Είναι κάτι στιγμές στη ζωή μιας ομάδας στο πέρασμα του χρόνου που δεν επαναλαμβάνονται. Στέκουν εκεί μοναδικές κι «αιώνιες» να θυμίζουν στους παλιούς και να διδάσκουν στους νέους την ιστορία. Να τους δημιουργούν «μνήμη» ικανή να «κοντράρει» τη λήθη. Σ’ αυτό το παιχνίδι της μνήμης με τη λήθη, ο αγώνας με τη Σάντος έχει μια ξεχωριστή μοναδικότητα. Δημιούργησε από μόνος του ιστορία κι έγινε τραγούδι. Πέρασε δηλαδή στη λαϊκή συνείδηση. Κι εκεί ακριβώς βρίσκεται η μεγάλη επιτυχία του Ολυμπιακού. Κανένας αγώνας καμίας άλλης ομάδας δεν τραγουδήθηκε και δεν «γέννησε» ήρωες διαχρονικούς στην ποδοσφαιρική ιστορία του τόπου.
Αρχή καλοκαιριού 1961 και στην Αθήνα οι διεθνείς φιλικές συναντήσεις είναι πάντα στην ημερήσια διάταξη. Οι τρεις ισχυροί του κέντρου, το παλιό ΠΟΚ με άλλα λόγια, συνεργάζονται στενά επί του προκειμένου. Επωμίζονται από κοινού τα έξοδα της μετάκλησης των ξένων ομάδων και μοιράζονται τα κέρδη. Το κοινό της Αθήνας και του Πειραιά διψάει για καλό θέαμα, τρέχει να απολαύσει αστέρια του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Νίκη επί ενός μεγάλου αντιπάλου προσφέρει αίγλη, δόξα, αναγνώριση ακόμη και από τους αντιπάλους. Βραζιλιάνοι και Γιουγκοσλάβοι έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση. Οι πρώτοι καθότι κουβαλούν -όχι άδικα- τη φήμη των μάγων της μπάλας. Οι δεύτεροι, γείτονες από τους καλούς, διαθέτουν τεχνίτες παίκτες με υπόληψη σε ολόκληρη την Ευρώπη. Για τις ξένες ομάδες αυτές οι συναντήσεις δεν είναι χωρίς ενδιαφέρον. Επιτυχίες στο εξωτερικό σημαίνουν πάνω απ' όλα διεθνή καταξίωση στο χώρο των ισχυρών, σημαίνουν υψηλότερο κασέ και άρα περισσότερο χρήμα. Οπότε, είναι εμφανές ότι οι ξένες αποστολές δεν ερχόντουσαν για τουρισμό, αφού κάτι τέτοιο υποθήκευε τις απολαβές του μέλλοντος. Με απλά λόγια, αγωνιστικές αποτυχίες των φημισμένων ομάδων από το εξωτερικό σήμαιναν ότι του χρόνου δεν θα τους ζητούσαν ούτε οι...Κουκουβάουνες πολύ περισσότερο βέβαια αυτά ίσχυαν προτού αρχίσουν οι ευρωπαϊκές διοργανώσεις, για προφανείς λόγους. Ο μόνος τρόπος να φτιάξεις όνομα καλής ομάδας στο διεθνή χώρο ήταν οι νίκες στο εξωτερικό.
Εκείνη την εποχή περίπου κάποιες Βραζιλιάνικες ομάδες και ανάμεσά τους η περίφημη Σάντος της Βραζιλίας, ξεκινούσαν την τουρνέ τους στην Ευρώπη και αυτό ήταν λαμπρό γεγονός για το ποδόσφαιρο της γηραιάς Ηπείρου. Η Μποταφόγκο με τους Γκαρίντσα, Νίλτον Σάντος, Αμαρίλντο και Ζαγκάλο, η Φλουμινένσε και η Βάσκο ντε Γκάμα. Όλες τους συνέτριβαν τους ευρωπαίους αντιπάλους τους. Αλλά ποια ήταν η Σάντος; Ήταν η ομάδα του Πελέ, του «μαύρου διαμαντιού», του πιο προικισμένου ποδοσφαιριστή στον κόσμο, εκείνου που είχε εντυπωσιάσει στο Μουντιάλ της Σουηδίας το 1958. Δεν έφτανε αυτό για να γεμίζουν τα γήπεδα της Ευρώπης στα φιλικά ματς της Σάντος; Ήταν κι άλλοι. Ο Κουτίνιο, σέντερ φορ 18 χρονών, που έπαιξε στη Σάντος από τα 15 του και συνεργαζόταν με κλειστά μάτια με τον Πελέ. Οι δυο τους ήταν και οι βασικοί σκόρερς της βραζιλιάνικης ομάδας. Οι μεγάλες αθλητικές εφημερίδες της Ευρώπης τους παρομοίαζαν με το θρυλικό ντουέτο Πούσκας-Ντι Στέφανο της Ρεάλ. Γενικότερα η επίθεση της Σάντος έβγαζε φωτιές, αφού σχεδόν όλοι οι παίκτες έπαιζαν στην εθνική Βραζιλίας. Έξω δεξιά ο πασίγνωστος για τις διεισδύσεις του διεθνής Ντορβάλ. Έξω αριστερά ο επίσης διεθνής Πέπε, το ισχυρότερο σουτ του κόσμου κατά τη γαλλική Εκίπ. Στους μέσους δέσποζε ο περιλάλητος Ζίτο, από τον οποίο περνούσε όλο το παιχνίδι της Σάντος, μία περίεργη προσωπικότητα, ένα κράμα αλητείας και τσαμπουκά. Διεθνείς ήταν ακόμη ο αμυντικός Ντάλμο και ο δεξιός μέσος Μαντζάλβιο.
Η προβολή των αγώνων της Σάντος από τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία ήταν ανεπανάληπτη, την επέβαλε η παρουσία του Πελέ αλλά και οι σπουδαίες νίκες της. Με πλήρη σύνθεση διέλυσε την πρωταθλήτρια Ελβετίας Σερβέτ με 6-1, την ελβετική Μπαλ με 8-2, τις γαλλικ΄ς Ρασίγκ και Λυών με 6-1 και 6-2 αντίστοιχα. Οι επιτυχίες της Σάντος συνεχίστηκαν επί των μεγαλύτερων ομάδων της Ευρώπης. 6-3 τη φιναλίστ του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Μπενφίκα του μεγάλου Εουσέμπιο, προτού η Σάντος φτάσει στην Ιταλία. Οι Ιταλοί περίμεναν με ενδιαφέρον το παιχνίδι εναντίον της πρωταθλήτριας Γιούβεντους. Ολόκληρη η ποδοσφαιρόφιλη Ευρώπη αγωνιούσε για το αποτέλεσμα. Μάλιστα, το ελληνικό ΠΡΟΠΟ συμπεριέλαβε τον αγώνα στον διαγωνισμό του. Τα προγνωστικά έδιναν τη μεγαλύτερη τύχη στην ισοπαλία. Πίστευαν ότι ο Αργεντινός Όμαρ Σίβορι και η παρέα του (Τραπατόνι, Μπονιπέρτι) θα αναχαίτιζαν τους μαγευτικούς Βραζιλιάνους. Το 2-0 της Σάντος μπροστά σε 40.000 θεατές, ήταν μια ακόμα επιβεβαίωση ότι οι Βραζιλιάνοι ήταν ακτύπητοι. Ακολούθησαν το 5-0 επί της Ρόμα του Ουρουγουανού Σιαφίνο και το 4-1 επί της Ίντερ του Κόρσο. Αήττητη η Σάντος προέλαυνε καταπλήσσοντας τους πάντες. «Βραζιλιάνικη Θύελλα στην Ευρώπη», έγραφε ο αρθρογράφος της Κορριέντε ντε λο Σπορτ περιγράφοντας το παιχνίδι εναντίον της Γιουβέντους.
Αυτή η Σάντος έφτασε στην Αθήνα με αεροπλάνο της Ολυμπιακής την Τρίτη 27 Ιουνίου του 1961 καλεσμένη από τις διοικήσεις του ΠΟΚ. Την συνόδευαν δημοσιογράφοι των μεγαλύτερων εφημερίδων της Βραζιλίας. Βλέπετε, η επίδειξη της Σάντος στο εξωτερικό ήταν υπόθεση όλων των Βραζιλιάνων. Τα παιχνίδια ήταν προγραμματισμένα να γίνουν στο γήπεδο της Λεωφόρου με ώρα έναρξης την 9η νυκτερινή.
Την επόμενη ημέρα 28/6 η Σάντος έπαιξε το πρώτο ματς εναντίον της ΑΕΚ. Εντυπωσιακή στο α΄ ημίχρονο προηγήθηκε με 3-0 με 2 γκολ του Κουτίνιο και 1 του Πελέ Στο β΄ 45λεπτο οι Βραζιλιάνοι αγωνίστηκαν συντηρητικά. Νωχελικοί, σχεδόν αδιάφοροι έδειξαν τον κακό τους εαυτό. Στις 30/6 ήρθαν αντιμέτωποι με τον Παναθηναϊκό Καταιγιστικοί στο πρώτο ημίχρονο πέτυχαν 3 γκολ σε διάστημα 4 λεπτών (14-18) σκορπίζοντας τα όνειρα των πράσινων για αντίσταση. Ο Πελέ με δυο γκολ και ο Κουτίνιο ήταν οι σκόρερς. Στη συνέχεια οι Βραζιλιάνοι έδειξαν ίδια συμπεριφορά όπως και με την ΑΕΚ. Αδιαφορία, καθυστερήσεις, ειρωνικό παίξιμο με πασίτσες στο χώρο του κέντρου. Ο παναθηναϊκός κατάφερε να μειώσει εν τέλει το σκορ σε 3-2. Την άλλη μέρα οι εφημερίδες ανταπέδωσαν τα δίκαια σχολιάζοντας την ήττα μόνο με ένα γκολ διαφορά. Ήταν πράγματι επιτυχία αν αναλογιστεί κανείς τι είχαν πάθει από τη Σάντος οι ξένες ομάδες στο εξωτερικό.
Στις 4 Ιουλίου στις 9 το βράδυ, η Λεωφόρος ήταν ντυμένη στα κόκκινα. 25.000 θεατές, οι τυχεροί που κατάφεραν να προμηθευτού εισιτήριο, έστω και στη μαύρη αγορά, υποδέχθηκαν τις δυο ομάδες. Στα λευκά η Σάντος με τους Λαέρτσιο, Τζετούλιο, Μάουρο, Ντάλμο, λίμα, Ντορβάλ, Μαντζάλβιο, Ζίτο, Κουτίνιο, Πελέ, Πέπε. Στα ερυθρόλευκα ο Ολυμπιακός παρατάχθηκε με τους Θεοδωρίδη, Καμπόλη, Στεφανάκο, Σημαντήρη, Πολυχρονίου, Κοτρίδη, Γκαβέτσο, Κ. Παπάζογλου, Μπέμπη, Σιδέρη, Ποσειδώνα. Στο 2΄ αποχώρησε με θλάση ο Μπέμπης και αντικαταστάθηκε από τον Σουρούνη. Στο 10΄ ο Σιδέρης μεταβίβασε στον Ποσειδώνα κάπου στο κέντρο, εκείνος ξέφυγε με προσποίηση από δυο παίκτες και σούταρε δυνατά. Η μπάλα ξεγέλασε το Λαέρτιο και κατέληξε στα δίχτυα, 1-0. Ο κόσμος παραληρούσε. Ένας αστυνομικός εκσφενδόνισε μια κόκκινη φωτοβολίδα κι ένας φίλαθλος πέταξε ένα καπνογόνο στον αγωνιστικό χώρο, πράγματα πρωτόγνωρα για την εποχή. Στο 13΄ ο νεαρός Σορμάνι (έκανε μεγάλη καριέρα στην Ιταλία) αντικατέστησε τον Ντορβάλ, ενώ μέχρι το 20΄ ο ολυμπιακός ήταν συνεχώς στην επίθεση. Οι Βραζιλιάμοι δεν περίμεναν αυτήν την εξέλιξη και αντιδρούν προκλητικά με επεισόδια. Στο 37΄ ο Κουτίνιο κτυπάει στο πρόσωπο το Θεοδωρίδη, ο οποίος είχε ήδη κερδίσει την μπάλα πέφτοντας στα πόδια του αντίπαλού του. Στο 43΄ σεισμός. Σε σέντρα του Γκαβέτσου ο Τζετούλιο απομάκρυνε με κεφαλιά. Η μπάλα έφτασε έξω από την περιοχή, απ’ όπου ο Σουρούνης με ξερό σουτ έστειλε τη μπάλα στο Γ της εστίας, 2-0.
Η ανάπαυλα ήταν μια καλή ευκαιρία για να συνέλθουν πρώτοι από όλους οι φίλαθλοι. Ήταν απίστευτο, ακόμη και οι πιο αισιόδοξοι τα είχαν χαμένα. Εντάξει, ο Ολυμπιακός είχε καλή παράδοση εναντίον των ξένων συγκροτημάτων που ερχόντουσαν στην Ελλάδα. Πριν από δυο μήνες είχε απειλήσει τη βραζιλιάνικη Γκρέμιο, αλλά όχι και τη Σάντος του Πελέ!!!
Όλοι περίμενα την εκδίκηση των Βραζιλιάνων στο β΄ ημίχρονο. Όταν μάλιστα κατόρθωσαν να μειώσουν το σκορ σε 2-1, ύστερα από ένα σουτ του Ζίτο που άλλαξε πορεία στο πόδι του Στεφανάκου, πολλοί προέβλεψαν την τιμωρία των μάγων της μπάλας. Στο 52΄ τα επεισόδια έπεσαν βροχή. Ο Σορμάνι έκανε αντιαθλητικό φάουλ στον Κοτρίδη, ο τελευταίος ανταπέδωσε, οπότε μπήκε στη φασαρία και ο Κουτίνιο μοιράζοντας ξύλο δεξιά και αριστερά με αποτέλεσμα να αποβληθεί. Στο 75΄ ο Σιδέρης με σέντρα έστειλε τη μπάλα στο δοκάρι, στην επιστροφή ο Ποσειδών μεταβίβασε στον Κ. Παπάζογλου, ο οποίος από τα 5 μέτρα έστειλε κεφαλιά άουτ. Ως το 90΄ οι βολίδες του Πέπε και του Πελέ δεν βρήκαν στόχο και το παιχνίδι έληξε με θριαμβευτή τον Ολυμπιακό με 2-1. Με το σφύριγμα ο κόσμος αλλοπαρμένος ξεχύθηκε στους δρόμους της Αθήνας. Ατέλειωτα καραβάνια από λεωφορεία, φορτηγά, ταξί και μοτοσικλέτες έκαναν παρέλαση προς το Πασαλιμάνι.
Την άλλη μέρα, τα μέσα ενημέρωσης σχολίαζαν με διθυραμβικά σχόλια μέσα σε ένα κλίμα υπερβολής και ελληνολατρίας. Η αθλητική Ηχώ έγραψε: «Αυτός είναι ο Ολυμπιακός! Είναι η Ελλάς, ο Μαραθώνας, είναι οι Θερμοπύλες». Η ΟΜΑΔΑ θεώρησε ότι ο Ολυμπιακός «ετίμησε την Ελλάδα και την Ευρώπη». Το φως των Σπορ έγραψε για ημίθεους και άλλα τέτοια. Το ίδιο και οι παράγοντες της χώρας. Ο διάδοχος του θρόνου Κωνσταντίνος εκτιμούσε ότι ήταν μια επιτυχία που θα συζητηθεί στο εξωτερικό. Οι ίδιοι οι Βραζιλιάνοι ομολόγησαν τη δίκαιη νίκη του Ολυμπιακού. Ο Πελέ διαβεβαίωνε ότι «αν παίξουμε δέκα φορές με τον Ολυμπιακό θα τον κερδίσουμε και τις δέκα. Όμως σήμερα μπορούσε να μας κερδίσει με μεγαλύτερο σκορ. Την πάθαμε όπως η εθνική Ουγγαρίας στο Μουντιάλ του 1954». Απέδωσαν ωστόσο την ήττα τους στο δυναμικό παιχνίδι των αντιπάλων. Οι απεσταλμένοι των βραζιλιάνικων εφημερίδων χαρακτήρισαν κορυφαίους τους Στεφανάκο και Πολυχρονίου, αναγνωρίζοντας ότι ο δεύτερος εξαφάνισε τον Πελέ. Οι ανταποκριτές του Φρανς Φουτμπώλ μετέφεραν την έκπληξή τους για το αποτέλεσμα. Ο Γάλλος δημοσιογράφος μίλησε ρεαλισμό από μέρους των παιχτών του Ολυμπιακού, που κατόρθωσαν να δαμάσουν το βιρτουόζικο παίξιμο των Βραζιλιάνων.
Που βρισκόταν η αλήθεια; Μάλλον στο έξυπνο και μελετημένο παιχνίδι του Ολυμπιακού. Ο Σιμονόφσκι είχε δει τη Σάντος στα προηγούμενα παιχνίδια και είχε διαπιστώσει πως το εξουθενωτικό man to man σε παίκτες κλειδιά θα έφερνε προβλήματα στην ανάπτυξη της Σάντος, θα τους εκνεύριζε και θα τους οδηγούσε σε σπασμωδικές αντιδράσεις (αντιαθλητικές ενέργειες, διαμαρτυρίες, φασαρίες κλπ.). Οι παίκτες του ολυμπιακού με συνεχές κυνηγητό της μπάλας, με ψυχή, με πείσμα και φανατισμό για τη μεγάλη νίκη κατάφεραν εκείνο που πριν τον αγώνα έμοιαζε ακατόρθωτο. Να νικήσουν τη Σάντος. Τέτοια διεθνή νίκη δεν είχε να παρουσιάσει το ελληνικό ποδόσφαιρο. Ο Ολυμπιακός ήταν η μοναδική ομάδα στην Ευρώπη που έσπασε το αήητητο των Βραζιλιάνων. Το όνομα του ΘΡΥΛΟΥ έγινε γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο.
Αρχή καλοκαιριού 1961 και στην Αθήνα οι διεθνείς φιλικές συναντήσεις είναι πάντα στην ημερήσια διάταξη. Οι τρεις ισχυροί του κέντρου, το παλιό ΠΟΚ με άλλα λόγια, συνεργάζονται στενά επί του προκειμένου. Επωμίζονται από κοινού τα έξοδα της μετάκλησης των ξένων ομάδων και μοιράζονται τα κέρδη. Το κοινό της Αθήνας και του Πειραιά διψάει για καλό θέαμα, τρέχει να απολαύσει αστέρια του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Νίκη επί ενός μεγάλου αντιπάλου προσφέρει αίγλη, δόξα, αναγνώριση ακόμη και από τους αντιπάλους. Βραζιλιάνοι και Γιουγκοσλάβοι έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση. Οι πρώτοι καθότι κουβαλούν -όχι άδικα- τη φήμη των μάγων της μπάλας. Οι δεύτεροι, γείτονες από τους καλούς, διαθέτουν τεχνίτες παίκτες με υπόληψη σε ολόκληρη την Ευρώπη. Για τις ξένες ομάδες αυτές οι συναντήσεις δεν είναι χωρίς ενδιαφέρον. Επιτυχίες στο εξωτερικό σημαίνουν πάνω απ' όλα διεθνή καταξίωση στο χώρο των ισχυρών, σημαίνουν υψηλότερο κασέ και άρα περισσότερο χρήμα. Οπότε, είναι εμφανές ότι οι ξένες αποστολές δεν ερχόντουσαν για τουρισμό, αφού κάτι τέτοιο υποθήκευε τις απολαβές του μέλλοντος. Με απλά λόγια, αγωνιστικές αποτυχίες των φημισμένων ομάδων από το εξωτερικό σήμαιναν ότι του χρόνου δεν θα τους ζητούσαν ούτε οι...Κουκουβάουνες πολύ περισσότερο βέβαια αυτά ίσχυαν προτού αρχίσουν οι ευρωπαϊκές διοργανώσεις, για προφανείς λόγους. Ο μόνος τρόπος να φτιάξεις όνομα καλής ομάδας στο διεθνή χώρο ήταν οι νίκες στο εξωτερικό.
Εκείνη την εποχή περίπου κάποιες Βραζιλιάνικες ομάδες και ανάμεσά τους η περίφημη Σάντος της Βραζιλίας, ξεκινούσαν την τουρνέ τους στην Ευρώπη και αυτό ήταν λαμπρό γεγονός για το ποδόσφαιρο της γηραιάς Ηπείρου. Η Μποταφόγκο με τους Γκαρίντσα, Νίλτον Σάντος, Αμαρίλντο και Ζαγκάλο, η Φλουμινένσε και η Βάσκο ντε Γκάμα. Όλες τους συνέτριβαν τους ευρωπαίους αντιπάλους τους. Αλλά ποια ήταν η Σάντος; Ήταν η ομάδα του Πελέ, του «μαύρου διαμαντιού», του πιο προικισμένου ποδοσφαιριστή στον κόσμο, εκείνου που είχε εντυπωσιάσει στο Μουντιάλ της Σουηδίας το 1958. Δεν έφτανε αυτό για να γεμίζουν τα γήπεδα της Ευρώπης στα φιλικά ματς της Σάντος; Ήταν κι άλλοι. Ο Κουτίνιο, σέντερ φορ 18 χρονών, που έπαιξε στη Σάντος από τα 15 του και συνεργαζόταν με κλειστά μάτια με τον Πελέ. Οι δυο τους ήταν και οι βασικοί σκόρερς της βραζιλιάνικης ομάδας. Οι μεγάλες αθλητικές εφημερίδες της Ευρώπης τους παρομοίαζαν με το θρυλικό ντουέτο Πούσκας-Ντι Στέφανο της Ρεάλ. Γενικότερα η επίθεση της Σάντος έβγαζε φωτιές, αφού σχεδόν όλοι οι παίκτες έπαιζαν στην εθνική Βραζιλίας. Έξω δεξιά ο πασίγνωστος για τις διεισδύσεις του διεθνής Ντορβάλ. Έξω αριστερά ο επίσης διεθνής Πέπε, το ισχυρότερο σουτ του κόσμου κατά τη γαλλική Εκίπ. Στους μέσους δέσποζε ο περιλάλητος Ζίτο, από τον οποίο περνούσε όλο το παιχνίδι της Σάντος, μία περίεργη προσωπικότητα, ένα κράμα αλητείας και τσαμπουκά. Διεθνείς ήταν ακόμη ο αμυντικός Ντάλμο και ο δεξιός μέσος Μαντζάλβιο.
Η προβολή των αγώνων της Σάντος από τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία ήταν ανεπανάληπτη, την επέβαλε η παρουσία του Πελέ αλλά και οι σπουδαίες νίκες της. Με πλήρη σύνθεση διέλυσε την πρωταθλήτρια Ελβετίας Σερβέτ με 6-1, την ελβετική Μπαλ με 8-2, τις γαλλικ΄ς Ρασίγκ και Λυών με 6-1 και 6-2 αντίστοιχα. Οι επιτυχίες της Σάντος συνεχίστηκαν επί των μεγαλύτερων ομάδων της Ευρώπης. 6-3 τη φιναλίστ του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Μπενφίκα του μεγάλου Εουσέμπιο, προτού η Σάντος φτάσει στην Ιταλία. Οι Ιταλοί περίμεναν με ενδιαφέρον το παιχνίδι εναντίον της πρωταθλήτριας Γιούβεντους. Ολόκληρη η ποδοσφαιρόφιλη Ευρώπη αγωνιούσε για το αποτέλεσμα. Μάλιστα, το ελληνικό ΠΡΟΠΟ συμπεριέλαβε τον αγώνα στον διαγωνισμό του. Τα προγνωστικά έδιναν τη μεγαλύτερη τύχη στην ισοπαλία. Πίστευαν ότι ο Αργεντινός Όμαρ Σίβορι και η παρέα του (Τραπατόνι, Μπονιπέρτι) θα αναχαίτιζαν τους μαγευτικούς Βραζιλιάνους. Το 2-0 της Σάντος μπροστά σε 40.000 θεατές, ήταν μια ακόμα επιβεβαίωση ότι οι Βραζιλιάνοι ήταν ακτύπητοι. Ακολούθησαν το 5-0 επί της Ρόμα του Ουρουγουανού Σιαφίνο και το 4-1 επί της Ίντερ του Κόρσο. Αήττητη η Σάντος προέλαυνε καταπλήσσοντας τους πάντες. «Βραζιλιάνικη Θύελλα στην Ευρώπη», έγραφε ο αρθρογράφος της Κορριέντε ντε λο Σπορτ περιγράφοντας το παιχνίδι εναντίον της Γιουβέντους.
Αυτή η Σάντος έφτασε στην Αθήνα με αεροπλάνο της Ολυμπιακής την Τρίτη 27 Ιουνίου του 1961 καλεσμένη από τις διοικήσεις του ΠΟΚ. Την συνόδευαν δημοσιογράφοι των μεγαλύτερων εφημερίδων της Βραζιλίας. Βλέπετε, η επίδειξη της Σάντος στο εξωτερικό ήταν υπόθεση όλων των Βραζιλιάνων. Τα παιχνίδια ήταν προγραμματισμένα να γίνουν στο γήπεδο της Λεωφόρου με ώρα έναρξης την 9η νυκτερινή.
Την επόμενη ημέρα 28/6 η Σάντος έπαιξε το πρώτο ματς εναντίον της ΑΕΚ. Εντυπωσιακή στο α΄ ημίχρονο προηγήθηκε με 3-0 με 2 γκολ του Κουτίνιο και 1 του Πελέ Στο β΄ 45λεπτο οι Βραζιλιάνοι αγωνίστηκαν συντηρητικά. Νωχελικοί, σχεδόν αδιάφοροι έδειξαν τον κακό τους εαυτό. Στις 30/6 ήρθαν αντιμέτωποι με τον Παναθηναϊκό Καταιγιστικοί στο πρώτο ημίχρονο πέτυχαν 3 γκολ σε διάστημα 4 λεπτών (14-18) σκορπίζοντας τα όνειρα των πράσινων για αντίσταση. Ο Πελέ με δυο γκολ και ο Κουτίνιο ήταν οι σκόρερς. Στη συνέχεια οι Βραζιλιάνοι έδειξαν ίδια συμπεριφορά όπως και με την ΑΕΚ. Αδιαφορία, καθυστερήσεις, ειρωνικό παίξιμο με πασίτσες στο χώρο του κέντρου. Ο παναθηναϊκός κατάφερε να μειώσει εν τέλει το σκορ σε 3-2. Την άλλη μέρα οι εφημερίδες ανταπέδωσαν τα δίκαια σχολιάζοντας την ήττα μόνο με ένα γκολ διαφορά. Ήταν πράγματι επιτυχία αν αναλογιστεί κανείς τι είχαν πάθει από τη Σάντος οι ξένες ομάδες στο εξωτερικό.
Στις 4 Ιουλίου στις 9 το βράδυ, η Λεωφόρος ήταν ντυμένη στα κόκκινα. 25.000 θεατές, οι τυχεροί που κατάφεραν να προμηθευτού εισιτήριο, έστω και στη μαύρη αγορά, υποδέχθηκαν τις δυο ομάδες. Στα λευκά η Σάντος με τους Λαέρτσιο, Τζετούλιο, Μάουρο, Ντάλμο, λίμα, Ντορβάλ, Μαντζάλβιο, Ζίτο, Κουτίνιο, Πελέ, Πέπε. Στα ερυθρόλευκα ο Ολυμπιακός παρατάχθηκε με τους Θεοδωρίδη, Καμπόλη, Στεφανάκο, Σημαντήρη, Πολυχρονίου, Κοτρίδη, Γκαβέτσο, Κ. Παπάζογλου, Μπέμπη, Σιδέρη, Ποσειδώνα. Στο 2΄ αποχώρησε με θλάση ο Μπέμπης και αντικαταστάθηκε από τον Σουρούνη. Στο 10΄ ο Σιδέρης μεταβίβασε στον Ποσειδώνα κάπου στο κέντρο, εκείνος ξέφυγε με προσποίηση από δυο παίκτες και σούταρε δυνατά. Η μπάλα ξεγέλασε το Λαέρτιο και κατέληξε στα δίχτυα, 1-0. Ο κόσμος παραληρούσε. Ένας αστυνομικός εκσφενδόνισε μια κόκκινη φωτοβολίδα κι ένας φίλαθλος πέταξε ένα καπνογόνο στον αγωνιστικό χώρο, πράγματα πρωτόγνωρα για την εποχή. Στο 13΄ ο νεαρός Σορμάνι (έκανε μεγάλη καριέρα στην Ιταλία) αντικατέστησε τον Ντορβάλ, ενώ μέχρι το 20΄ ο ολυμπιακός ήταν συνεχώς στην επίθεση. Οι Βραζιλιάμοι δεν περίμεναν αυτήν την εξέλιξη και αντιδρούν προκλητικά με επεισόδια. Στο 37΄ ο Κουτίνιο κτυπάει στο πρόσωπο το Θεοδωρίδη, ο οποίος είχε ήδη κερδίσει την μπάλα πέφτοντας στα πόδια του αντίπαλού του. Στο 43΄ σεισμός. Σε σέντρα του Γκαβέτσου ο Τζετούλιο απομάκρυνε με κεφαλιά. Η μπάλα έφτασε έξω από την περιοχή, απ’ όπου ο Σουρούνης με ξερό σουτ έστειλε τη μπάλα στο Γ της εστίας, 2-0.
Η ανάπαυλα ήταν μια καλή ευκαιρία για να συνέλθουν πρώτοι από όλους οι φίλαθλοι. Ήταν απίστευτο, ακόμη και οι πιο αισιόδοξοι τα είχαν χαμένα. Εντάξει, ο Ολυμπιακός είχε καλή παράδοση εναντίον των ξένων συγκροτημάτων που ερχόντουσαν στην Ελλάδα. Πριν από δυο μήνες είχε απειλήσει τη βραζιλιάνικη Γκρέμιο, αλλά όχι και τη Σάντος του Πελέ!!!
Όλοι περίμενα την εκδίκηση των Βραζιλιάνων στο β΄ ημίχρονο. Όταν μάλιστα κατόρθωσαν να μειώσουν το σκορ σε 2-1, ύστερα από ένα σουτ του Ζίτο που άλλαξε πορεία στο πόδι του Στεφανάκου, πολλοί προέβλεψαν την τιμωρία των μάγων της μπάλας. Στο 52΄ τα επεισόδια έπεσαν βροχή. Ο Σορμάνι έκανε αντιαθλητικό φάουλ στον Κοτρίδη, ο τελευταίος ανταπέδωσε, οπότε μπήκε στη φασαρία και ο Κουτίνιο μοιράζοντας ξύλο δεξιά και αριστερά με αποτέλεσμα να αποβληθεί. Στο 75΄ ο Σιδέρης με σέντρα έστειλε τη μπάλα στο δοκάρι, στην επιστροφή ο Ποσειδών μεταβίβασε στον Κ. Παπάζογλου, ο οποίος από τα 5 μέτρα έστειλε κεφαλιά άουτ. Ως το 90΄ οι βολίδες του Πέπε και του Πελέ δεν βρήκαν στόχο και το παιχνίδι έληξε με θριαμβευτή τον Ολυμπιακό με 2-1. Με το σφύριγμα ο κόσμος αλλοπαρμένος ξεχύθηκε στους δρόμους της Αθήνας. Ατέλειωτα καραβάνια από λεωφορεία, φορτηγά, ταξί και μοτοσικλέτες έκαναν παρέλαση προς το Πασαλιμάνι.
Την άλλη μέρα, τα μέσα ενημέρωσης σχολίαζαν με διθυραμβικά σχόλια μέσα σε ένα κλίμα υπερβολής και ελληνολατρίας. Η αθλητική Ηχώ έγραψε: «Αυτός είναι ο Ολυμπιακός! Είναι η Ελλάς, ο Μαραθώνας, είναι οι Θερμοπύλες». Η ΟΜΑΔΑ θεώρησε ότι ο Ολυμπιακός «ετίμησε την Ελλάδα και την Ευρώπη». Το φως των Σπορ έγραψε για ημίθεους και άλλα τέτοια. Το ίδιο και οι παράγοντες της χώρας. Ο διάδοχος του θρόνου Κωνσταντίνος εκτιμούσε ότι ήταν μια επιτυχία που θα συζητηθεί στο εξωτερικό. Οι ίδιοι οι Βραζιλιάνοι ομολόγησαν τη δίκαιη νίκη του Ολυμπιακού. Ο Πελέ διαβεβαίωνε ότι «αν παίξουμε δέκα φορές με τον Ολυμπιακό θα τον κερδίσουμε και τις δέκα. Όμως σήμερα μπορούσε να μας κερδίσει με μεγαλύτερο σκορ. Την πάθαμε όπως η εθνική Ουγγαρίας στο Μουντιάλ του 1954». Απέδωσαν ωστόσο την ήττα τους στο δυναμικό παιχνίδι των αντιπάλων. Οι απεσταλμένοι των βραζιλιάνικων εφημερίδων χαρακτήρισαν κορυφαίους τους Στεφανάκο και Πολυχρονίου, αναγνωρίζοντας ότι ο δεύτερος εξαφάνισε τον Πελέ. Οι ανταποκριτές του Φρανς Φουτμπώλ μετέφεραν την έκπληξή τους για το αποτέλεσμα. Ο Γάλλος δημοσιογράφος μίλησε ρεαλισμό από μέρους των παιχτών του Ολυμπιακού, που κατόρθωσαν να δαμάσουν το βιρτουόζικο παίξιμο των Βραζιλιάνων.
Που βρισκόταν η αλήθεια; Μάλλον στο έξυπνο και μελετημένο παιχνίδι του Ολυμπιακού. Ο Σιμονόφσκι είχε δει τη Σάντος στα προηγούμενα παιχνίδια και είχε διαπιστώσει πως το εξουθενωτικό man to man σε παίκτες κλειδιά θα έφερνε προβλήματα στην ανάπτυξη της Σάντος, θα τους εκνεύριζε και θα τους οδηγούσε σε σπασμωδικές αντιδράσεις (αντιαθλητικές ενέργειες, διαμαρτυρίες, φασαρίες κλπ.). Οι παίκτες του ολυμπιακού με συνεχές κυνηγητό της μπάλας, με ψυχή, με πείσμα και φανατισμό για τη μεγάλη νίκη κατάφεραν εκείνο που πριν τον αγώνα έμοιαζε ακατόρθωτο. Να νικήσουν τη Σάντος. Τέτοια διεθνή νίκη δεν είχε να παρουσιάσει το ελληνικό ποδόσφαιρο. Ο Ολυμπιακός ήταν η μοναδική ομάδα στην Ευρώπη που έσπασε το αήητητο των Βραζιλιάνων. Το όνομα του ΘΡΥΛΟΥ έγινε γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο.
Γιώργος Παπαδάκος
Eddie Johnson
